Evcil Hayvanlar
Vikipedi
Doğada besinini ve barınağını kendisi bularak, düşmanlarına karşı kendini savunarak yaşamını ve soyunu sürdüren yabani
hayvanların bir bölümü insan eliyle evcilleştirilmiştir, yabani hayvanların
evcilleştirmeye başlandığı tarihöncesi devirlere dayanır. Bu hayvanların,
doğal çevrelerinde özgür ve yabanıl yaşarken tutsak edilerek insan eliyle bakılıp beslenmeye ve insanla birlikte yaşamaya alıştırılmasıevcilleştirmenin yalnızca ilk aşamasıdır. Oysa bu uzun sürecin asıl amacı, yabani hayvanları yeni koşullara uyarlayarak insana daha yararlı, örneğin
et,
süt ya da
yumurta verimi daha yüksek, yük ya da binek hayvanı olarak daha dayanıklı, avda iz sürmeye ya da bekçilik etmeye daha yatkın evcil soylar üretmektetir. Bu da yüzyıllarca süren titiz seçme,
çaprazlama ve ıslah çalışmalarının bir sonucudur.
İnsanlar yerleşik düzene geçip
tarım yapmaya başlamadan çok daha önceleri, yiyeceklerini ve giyiceklerini sağlamak için hayvanlardan yararlanıyorlardı. Başlangıçta, karınlarını doyurmak için çevrelerindeki yabani hayvanları
avlamakla yetindiler. Zamanla, bu hayvanları yakalayıp bir yere kapatmanın av peşinde koşmaktan daha güvenilir bir yol olduğunu fark ettiler ve kendilerini en yararlı olabilecek hayvanları evcileştirmeye öğrendiler. Bütün düşmanlarına karşı kendini savunmayı ya da saldırmayı içgüdüleriyle bilen yabani bir hayvanı insanın yakalayıp tutsak etmesi kuşkusuz etmesi kolay olmamıştır. Bu yüzden insanlar büyük olasılıkla yaralı ya da
ormanda kaybolmuş genç hayvanlarıkendilerine alıştırıp beslemekle işe başladılar. Bir süre sonra da hangi hayvanların daha uysal, evcilleştirilmeye daha yatkın ve kendilerine daha yararlıolduğunu öğrendiler. Başlangıçta yalnızcaetini yiyebilcekleri hayvanları bakıp besliyorlardı.
Atın ve
köpeğin evcilleştirilmesi bile böyle başladı. Bu hayvanların gücünden
et,
süt,
yumurta,
yapağı,
kıl,
deri,
boynuz gibi çeşitli ürünlerinden yararlanmaya başlamaları daha geç tarihlere rastlar.
At,
inek vb. gibi yararlanılan hayvanların yavruları insanoğluna çok sevimli gelmeye başlamış, özellikle çocukların ilgisini çekmiştir. Her evcil hayvan evde beslenemeyeceği gibi, bazı evcil olmayan hayvanları da insanlar evinde beslemeye çalışmıştır (
aslan,
jaguar,
timsah vb.). Fakat bu hayvanlar evcilleştirilemedikleri ve doğal dürtülerindeki vahişliği kaybedemedikleri için insanoğluna saldırmıştır.
Evde hayvan beslemenin belli başlı kuralları vardır. Hayvanların yemeğini ve suyunu temin etmek, onları temiz tutmak, bazı konularda eğitmek vb. unsurlar bu kuralların başlıcalarıdır.
Evcil kuşlar listesi
Evcil sürüngenler listesi
Evcil amfibyumlar listesi
Evcil böcekler listesi
Evcil balıklar listesi
|
Balık (Akvaryum balıkları)
|
Evcil eklembacaklılar listesi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder